overzicht boeken - vorig boek - volgend boek



bekijk de pagina's

Gilbertus Genebrardus, Psalmi Davidis, vulgata editione
Aegidium Beysium, Antverpiae, 1592
Bibliotheek Koninklijke Academie voor Schone Kunsten & Ontwerpwetenschappen

Gilbert Genebrard (1537-1597) was een benedictijnermonnik die naar Parijs werd gezonden om daar als professor in de Hebreeuwse letteren te doceren aan het “Collège Royal”. Later werd hij door de hertog van Mayenne benoemd tot aartsbisschop van Aix. Hij zou verantwoordelijk zijn voor de introductie van de godsnaam Yahweh, die hij afleidde uit het Hebreeuwse tetragram YHVH, dat voorkomt in de Samaritaanse bijbel. Deze uitgave van de psalmen van David doorspekt met commentaren op de Hebreeuwse teksten, voor het eerst uitgegeven in 1577, zou één van Genebrard's meest geroemde werken zijn.

De editie die we hier bespreken dateert uit 1592. Drukker Aegidium Beysium ofte Gilles Beys (1540-1595) was een schoonzoon van Plantijn. Begonnen als drukkersjongen bij Plantijn, werd hij in 1567 naar Parijs gestuurd om aldaar het filiaal van de Officina Plantiniana te runnen. In 1577 begon hij zijn eigen drukkerij. Zijn verbondenheid met Plantijn komt duidelijk tot uiting in het kenteken op de voorpagina waarin hij zijn kenteken, de witte lelie, combineert met het kenteken van de Officina Plantiniana, de passer.

Impressie

De boekdrukkunst met losse letters werd uitgevonden halverwege de 15de eeuw door Gutenberg of Conter. Christoffel Plantin, geen Vlaming maar een Toulousain, verrichtte bij ons baanbrekend werk. In zijn tijd behoorde bijna iedereen die lezen kon tot de geestelijke stand. Logisch dus dat bijna alle boeken in hun “moedertaal”, het Latijn, waren gesteld. Die boeken hadden vooral een stichtelijk karakter met de Bijbel als absolute topper.

Vrij vlug werden ook gedeeltes uit de Bijbel, omwille van hun theologische en ethische waarden, als afzonderlijke uitgaven gepubliceerd. Populair waren de Psalmen van David. De Psalmen omdat ze zoveel theologische wijsheid in “verdichte” vorm bevatten. Ons boek “Psalmi Davidis” is een illuster voorbeeld. Het boek geeft echter meer dan de 150 psalmen alleen. Het telt meer dan 1000 bladzijden op een formaat van 10 x 16 cm en is gebonden in een half-soepele perkamenten band.

Het begint met een aantal hoofdstukken die als basis voor de geloofsverkondiging dienen. Pas dan volgt het eigenlijke boek, niet echter voordat Genebrardus zich nog eens met volledige titulatuur heeft voorgesteld. De 150 psalmen in een Latijnse vertaling. Elke psalm wordt gevolgd door een uitgebreide, diepgaande, zeer geleerde commentaar die de betekenis van de psalm moet verduidelijken. In totaal 971 bladzijden !

Tot slot: het betreft hier een “vulgata editione” bestemd dus voor algemeen en dagelijks gebruik door de (geleerde) geestelijkheid.

Arsène Van Eeckaute (oud-docent psychologie)