Patrick Abercrombie, Greater London plan, 1944
London, His Majesty's Stationery Office, 1945
Bibliotheek Koninklijke Academie voor Schone Kunsten & Ontwerpwetenschappen

Leslie Patrick Abercrombie (1879-1957) was een gerenommeerd Engels stedenbouwkundige. Voor tal van Engelse steden tekende hij plannen uit om deze te herdefiniëren. Voor het ontwerp van de heraanleg van het stadscentrum van Dublin ontving hij zelfs een prijs.

Deze publicatie omschrijft in detail zijn meest gekende project, namelijk de heraanleg van Londen na de Tweede Wereldoorlog. Dit was het eerste plan sinds de Industriële Revolutie dat poogde om alle aspecten van de maatschappij, zoals behuizing, transport en industrie, in één grote strategie te omvatten. Door de talloze bombardementen die de stad tijdens de Tweede Wereldoorlog te verwerken kreeg, met de industrie als voornaamste doelwit, was er grote nood aan zulk een plan. Doel van dit stedenbouwkundig plan was de Londernaars van het centrum van Londen naar de nieuw aangelegde buitenwijken, de zogenaamde New Towns, te laten verhuizen.

Het 'Greater London plan', opgemaakt door Sir Leslie Patrick Abercrombie (1879 - 1957) voor de 'Standing Conference on London Regional Planning', in opdracht van de Britse minister van 'Town and Country Planning', wordt ingediend in 1944 en gepubliceerd in 1945. Van dan af is het beter bekend als het 'Abercrombie Plan' en wordt het binnen de Anglo - Saksische planningswereld onthaald als uniek in zijn soort. Dit kristalhelder opgebouwd document leest als een synthese van ideeën van illustere voorlopers als Ebenezer Howard en Patrick Geddes. Geddes' gedachtegoed over een omvattend regionaal plan wordt de kern van een probleemoplossing, gefundeerd op een empirische studie van nederzettingspatronen, van de economische omgeving, van infrastructuren en voorzieningen.

Ook Howard's principe van geplande nieuwe zelfbedruipende gemeenschappen is markant aanwezig in dit groter plan voor London. Ruimtelijk adviseert Abercrombie vier min of meer concentrische ringen rond London:1. een 'inner urban ring'; 2. een suburban ring; 3. een 'green belt ring' en 4 een 'outer country' ring. De derde ring, een groene gordel vanaf het punt waar verstedelijking voorlopig gestopt was bij het uitbreken van de oorlog in 1939, zag Abercrombie als een noodzakelijke barrière voor verdere verstedelijkte uitzaaiingen.

Demografisch is het sleutelwoord: 'decentralisatie'. En deze decentralisatie beoogt niet minder dan een totale migratie van 1 miljoen bewoners in de regio. Achter de groene ring zouden 8 nieuwe satellietsteden elk een thuis bieden aan 50.000 inwoners. Voor de implementatie van dergelijk ambitieus plan waren de organisatorische consequenties dan ook niet min en de ervaring met de uitbouw van nieuwe steden was, buiten schaarse voorbeelden als Letchworth en Welwyn, erg beperkt. Maar juist het uitdagende van dit plan maakt het in de naoorlogse periode tot een katalysator voor een vernieuwde, intense planningsactiviteit in Groot-Brittannië.

Hendrik van Geel (docent stedenbouw)