Christoph-Henri Berger, Commentatio de personis vulgo larvis seu mascheris von der Carnevals-Lust: critico historico, moraliatque, iuridico
Frankfurtico, Knochium,1723
Bibliotheek Koninklijke Academie voor Schone Kunsten & Ontwerpwetenschappen

Christophe Heinrich von Berger (1687-1737) was van opleiding jurist en werd in 1719 aangesteld als professor aan de rechtsfaculteit van Wittenberg, waar hij zelf had gestudeerd. In 1733 trad hij in zijn vaders voetsporen en werd benoemd aan de Reichshofrat te Wenen.

De eerste oplage van zijn boek over de Romeinse oorsprong van carnaval dateert uit 1720. Het werk dat wij in ons bezit hebben, is de vermeerderde druk uit 1723. De afbeeldingen zouden gebaseerd zijn op de illustraties uit een 9de eeuws manuscript van Terence (MS Vaticanus Latinus 3868), die op hun beurt dan weer kopieën zouden zijn van originele tekeningen van circa 400. Voornoemde Terence (185-159 v. Chr.) is, samen met Plautus (254-184 v. Chr.), de enige bron voor de Romeinse blijspelen. Deze werden ook wel fabulae palliatae genoemd, wat zoveel betekent als komedies in een Grieks kleedje. Deze gemaskerde opvoeringen speelden zich steeds af in Griekenland, opdat de maatschappijkritische elementen die er aan bod kwamen, de Romeinen niet te veel zouden schofferen.

Op handgeschept papier met een mooi watermerk (IVH), verbruind aan de buitenranden en lichtjes aangevreten door drukinkt en foxing, ligt dit boek op de bibliotheektafel. Het is in leer gebonden en de snee versierd met gespritste rode verf, de rug is voorzien van een gouddecoratie op de velden tussen het reliëf van de bindkoorden.

Zullen we het 'patina' noemen of 'gebruiksslijtage' op de verdroogde, gebarsten kaft met zijn slordigheidshoekjes, craquelures, schrammen en het broze groene bladwijzerlintje, los tussen pagina 164 en 165.
En toch komt zo'n tweehonderd vierentachtigjarig document leesbaar tot ons. De binding is nog sterk. De Duitse boekbinders kenden hun vak. Op de voorlaatste pagina kregen zij enkele wenken van de auteur “Denen Herren Buchbindern zurdienstl. ... ”, voor het correct inbinden van de vele gravures.

Vriendelijke man overigens de auteur Christophorus Hendricus de Berger, na de obligate ode aan de toenmalige machthebbers spreekt hij de lezer aan in de praefatio met “Amico Lectoris P(ublicus)” en met “Tu, Lector Benevole,...”.
Waarover gaat het boek: het betreft een commentaar op de personages, mombakkes of liever maskers van het toneelstuk “Carnavals - Lust”, een kritische historie, met moralistische en juridische inslag, in het Latijn geschreven. Het geheel werd uitbundig geïllustreerd met originele kopergravures van alle spelers.

Peter Eyskens (docent restauratie schilderkunst)